Δυσλιπιδαιμία στην παιδική ηλικία

Tι είναι η χοληστερόλη?

Η χοληστερόλη είναι μια στερόλη και αποτελεί δομικό υλικό των κυτταρικών μεμβρανών, συμβάλλοντας στην σταθερότητα τους. Επίσης, συμμετέχει στην βιοσύνθεση ορμονών και χολικών οξέων. Το 80% της χοληστερόλης στον οργανισμό βιοσυντίθεται στο ήπαρ και περίπου το 20% προσλαμβάνεται κυρίως από τα τρόφιμα ζωικής  προέλευσης. Στο αίμα μεταφέρεται από δύο λιποπρωτείνες, την LDL και την HDL. H HDL μεταφέρει τη χοληστερόλη από την περιφέρεια στο ήπαρ «καθαρίζοντας» τα αγγεία, ενώ η κακή χοληστερόλη (LDL) κάνει ακριβώς την αντίθετη διαδρομή, δηλαδή μεταφέρει και εναποθέτει τη χοληστερόλη στα αγγεία.

Γιατί είναι σημαντικό να εξετάζονται τα επίπεδα της στην παιδική ηλικία?

Αυξημένες τιμές ολικής χοληστερόλης, HDL-c, LDL-c και τριγλυκεριδίων δεν παρατηρούνται μόνο σε ενήλικες δυστυχώς. Τα τελευταία χρόνια, τα ποσοστά εμφάνισης υπερχοληστερολαιμίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν αυξηθεί δραματικά, με 1 στα 4 ελληνόπουλα να έχουν παθολογικές τιμές. Η υπερχοληστερολαιμία στην παιδική ηλικία είναι μια σιωπηρή νόσος, διότι δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα στο παιδί. Ωστόσο, προκαλεί βλάβες στα αγγεία, οι συνέπειες των οποίων θα εμφανιστούν στην ενήλικη ζωή. Ένα παθολογικό γλυκαιμικό προφίλ στην παιδική ηλικία σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης στηθάγχης, αθηροσκλήρωσης και άλλων καρδιαγγειακών νόσων. Επιπρόσθετα, έχει φανεί πως και η non-HDL χοληστερόλη επηρεάζει εξίσου με τις υπόλοιπες την καργιαγγειακή υγεία. Αξίζει, επομένως, να γίνονται εξετάσεις αίματος σε όλα τα παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας, και να εκτιμώνται τα αποτελέσματα τους.

Πώς εξετάζεται και ποια τα όρια για την αξιολόγηση του στην παιδική ηλικία?

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνεται να γίνεται έλεγχος  λιπιδαιμικού προφίλ σε όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως, με ηλικία μεταξύ 9 και 11 ετών και 17 και 21 ετών. Σε περίπτωση υπάρχουσας υπερβάροτητας, παχυσαρκίας ή οικογενειακού ιστορικού, συστήνεται ο έλεγχος χοληστερόλης αλλά και σχέσης γλυκόζης-ινσούλινης σε παιδιά που βρίσκονται σε προεφηβικό στάδιο ή που έχουν συμπληρώσει το 9^ο έτος ζωής.

Συστάσεις για έλεγχο δυσλιπιδαιμίας και ηλικίας του παιδιού

Γέννηση – 2 ετών: δεν υπάρχει σύσταση για έλεγχο

2 ετών – 8 ετών: έλεγχος μόνο σε περίπτωση οικογενειακού ιστορικού δυσλιπιδαιμίας, ολικής χοληστερόλης γονέων >240mg/dl, διαβήτη, υπέρταση, ΔΜΣ>95^η εθ, χρόνια νεφρική νόσο, μεταμόσχευση καρδιάς, νόσο Kawasaki και χρόνια φλεγμονώδη κατάσταση.

9-11 ετών: καθολικός έλεγχος μία φορά κατά αυτό το διάστημα

12-16 ετών: δεν συστήνεται έλεγχος για όλα τα παιδιά, έλεγχος μόνο σε περίπτωση οικογενειακού ιστορικού δυσλιπιδαιμίας, ολικής χοληστερόλης γονέων >240mg/dl, διαβήτη, υπέρταση, ΔΜΣ>95^η εθ, χρόνια νεφρική νόσο, μεταμόσχευση καρδιάς, νόσο Kawasaki και χρόνια φλεγμονώδη κατάσταση.

17-21 ετών: καθολικός έλεγχος μία φορά κατά αυτό το διάστημα

Aποδεκτά όρια τιμών χοληστερόλης σε παιδιά και έφηβους

Tι είδους παρέμβαση χρειάζεται ένα παιδί με δυσλιπιδαιμία?

Η αλλαγή του τρόπου ζωής, οι πιο σωστές διατροφικές επιλογές και η άσκηση είναι σίγουρα τα πιο χρήσιμά εργαλεία της οικογένειας, τόσο για την πρόληψη όσο και την αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας. Ένα πρότυπο διατροφής βασισμένο στην Mεσογειακή δίαιτα φαίνεται πως έχει τα μεγαλύτερα οφέλη στο παιδί. O περιορισμός της καθημερινής κατανάλωσης ζάχαρης και κορεσμένων λιπαρών σε συνδυασμό με την αύξηση των πολυακόρεστων λιπαρών (ψάρια, ξηροί καρποί κλπ.) και των διαιτητικών ινών (φρούτα, λαχανικά, ολικής άλεσης προϊόντα) θα βοηθήσουν στην βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ. Επιπλέον, το παιδί θα πρέπει να ενθαρρύνεται για αύξηση της φυσικής του δραστηριότητας καθημερινά και σίγουρα ο τρόπος ζωής όλης της οικογένειας να αλλάξει προς το καλύτερο.

Επιμέλεια: Μαρία Μιχαλοπούλου, MSc., Συνεργάτιδα του γραφείου.