Η καθημερινή φροντίδα για τη σωστή αντιμετώπιση των διατροφικών αναγκών των παιδιών αποτελεί ένα μόνιμο προβληματισμό για τους σύγχρονους γονείς. Ο χρόνος περιορισμένος και οι πληροφορίες συχνά αντικρουόμενες, μας δημιουργούν ερωτήματα για το πώς μπορούμε να οργανώνουμε το ημερήσιο παιδικό μενού με τρόπο που να δίνουμε στα παιδιά μας τις απαραίτητες θρεπτικές αξίες που χρειάζονται. Με αφορμή τη Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, το Travel4kids σας παρουσιάζει απαντήσεις της Ειδικού Παιδοδιαιτολόγου Ελένης Κουή MSc., RD, σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών.
Ποια είναι τα πιο συχνά διατροφικά λάθη που κάνουμε με τα παιδιά μας;
Μέσα στο άγχος και το ενδιαφέρον που όλοι οι γονείς έχετε κάποιες φορές γίνονται και λάθη. Ακολουθούν κάποια από τα πιο συχνά λαθάκια!
Μεγάλωνοντας το παιδί πρέπει να αλλάζει και διατροφική ρουτίνα. Εκεί που ως μωρό ταϊζόταν κάθε 2 ώρες για παράδειγμα, μετά την ηλικία των 2-3 ετών αρχίζουμε να θέτουμε ένα πρόγραμμα με τρία βασικά γέυματα (πρωινό-μεσημεριανό-βραδυνό) και 2-3 μικρογεύματα ενδιάμεσα. Δεν προσφέρουμε φαγητό πιο συχνά, γιατί αυτό μεγαλώνοντας μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση ενέργειας / θερμίδων και κατ’ επέκταση σε αύξηση σωματικού βάρους.
Στην περίπτωση που καταφέρατε να καλλιεργήσετε κάποια σωστή διατροφική συνήθεια, τότε επιβραβεύσετε με ένα μικρό δωράκι ή δραστηριότητα. Ποτέ μέσω φαγητού ή λιχουδιάς! Το ίδιο ισχύει και για μια επιτυχία στο σχολείο ή αλλού. Το ‘μπράβο’ του παιδιού θα πρέπει να είναι ανεξάρτητο από τις διατροφικές του συνήθειες. Το ίδιο ισχύει φυσικά και με την τιμωρία του. Τα παιδιά είναι πολύ πιο έξυπνα και γρήγορα από εμάς στο να συνδυάσουν συμπεριφορές. Σίγουρα, δεν πρέπει ένας καλός βαθμός να σημαίνει μια παραπάνω σοκολάτα στην εβδομάδα.
Στο άλλο άκρο, έχουμε τους γονείς που είναι τόσο απόλυτοι με την σωστή διατροφή του παιδιού που καταλήγουν να έχουν μη ρεαλιστικές απαιτήσεις, όπως το παιδί να μην τρώει καθόλου γλυκά. Ακόμα και να μπορούμε να το ελέγξουμε στο περιβάλλον του σπιτιού, μεγαλώνοντας το παιδί, σίγουρα θα βρεθεί μπροστά στον πειρασμό. Αυτό που πρέπει να έχετε φροντίσει είναι να ξέρει τότε πως θα το διαχειριστεί.
Πως μπορούμε να διορθώσουμε λανθασμένες διατροφικές συνήθειες των παιδιών μας;
Τα παιδιά μαθαίνουν πολύ πιο γρήγορα μέσω της μίμησης και του παιχνιδιού! Αν εσείς οι ίδιοι δεν έχετε σερβίρει ποτέ σαλάτα στο πιάτο σας, μην περιμένετε από το μικρό σας να δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τα λαχανικά! Μπορούν όμως να διορθωθούν οι διατροφικές τους συνήθειες με το σωστό χειρισμό, υπομονή, επιμονή και απλά, ξεκάθαρα μηνύματα προς τα παιδιά.
Επίσης, πρέπει να γίνονται μέρος της διαδικασίας φαγητού, στην προετοιμασία, στην αγορά. Ας ερθουν μαζί σας στο σουπερ-μάρκετ ή στην λαϊκή αγορά. Το λάθος που δεν πρέπει να κάνουμε είναι να δίνουμε πολλές εναλλακτικές. Δεν θα ρωτήσουμε ποτέ ένα παιδί αν προτιμά πορτοκάλι ή παγωτό? Η επιλογή θα είναι μεταξύ κάποιου άλλου φρούτου!
Τα πρότυπα της εποχής μας (π.χ. ανορεκτικά μοντέλα, τέλεια εικόνα γυναικείου σώματος) σε τι βαθμό μπορεί να επηρεάσουν ένα παιδί και πως μπορούμε να το καθοδηγήσουμε σωστά;
Οι μελέτες μας λένε ότι το πιο ισχυρό πρότυπο για την εικόνα σώματος και τις διατροφικές συνήθειες ενός παιδιού είναι η σχέση που έχει η μητέρα της οικογένειας με την διατροφή! Άρα, ακόμα και το πώς η μητέρα αντιμετωπίζει τα πρότυπα αυτά, θα επηρεάσει το παιδί. Οταν μιλάμε για σωματικό βάρος και εικόνα σώματος πάντα μιλάμε για υγεία στα παιδιά και σωστή ανάπτυξη. Δεν αναφέρουμε όρους όπως παχυσαρκία, ούτε απόψεις όπως ‘θα έισαι πιο όμορφη’ ή ‘θα σε αγαπάω περισσότερο’ ούτε και το κάνουμε έναν άλλο ανταγωνιστικό στόχο για το παιδί.
Ποιο είναι το σωστό πρωινό για ένα παιδί;
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το πρωινό:
• Χρειάζεται μια πηγή σύνθετων υδατανθράκων, με πλούσιο περιεχόμενο σε φυτικές ινές. Θα είναι η πηγή ενέργειας για να ξεκινήσουμε την μέρα μας!
• Αποφευγουμε δημητριακά με σοκολάτα και μέλι
• Προσθέτουμε μια πηγή γαλακτοκομικών, άρα και πρωτεΐνης για να πάρουμε και το ασβέστιο μας αλλά και να βοηθήσουν στο αίσθημα του κορεσμού!
• Τέλος, η σύνθεση του πρωινού κλεινει με ένα φρούτο για εξασφάλιση βιταμινών αλλά και αύξηση φυτικών ινών!
• Το πρωί καλό είναι να αποφεύγουμε μεγάλο φορτίο ζάχαρης (απλός υδατανθράκας). Δεν είναι καλή στιγμή το πρωί να φάμε το γλυκάκι μας. Ο οργανισμός δεν μπορεί να διαχειριστεί φορτίο ζάχαρης το πρωι με τον καλύτερο τρόπο.
• Το πρωινό γέυμα ολοκληρώνεται μέσα στην πρώτη ώρα αφότου ξυπνήσαμε.
Πότε ένα παιδί πρέπει να απευθυνθεί σε διατροφολόγο;
Αν υπάρχει η οποιαδήποτε υποψία για προβλημα στην ανάπτυξη που μπορεί να βοηθηθεί μέσω της διατροφής, δυσανάλογο ύψος – βάρος, διατροφικοί αποκλεισμοί, παθολογικές εξετάσεις όσον αφορά στα αποτελέσματα γλυκόζης, ινσουλίνης, λιπιδίων, τότε σίγουρα η διατροφή πρέπει να εξεταστεί από ένα διατροφολόγο με εξειδίκευση και γνώση της παιδιατρικής φυσιολογίας και αναγκών.
Πόσο επιδρά η σωστή διατροφή στην απόδοση των μαθητών;
Πολλές επιστημονικές έρευνες επισημαίνουν πόσο σημαντικό είναι το πρωινό για μικρούς και μεγάλους. Αρκετές όμως είναι και αυτές που αναφέρονται ειδικά στο πόσο χαμηλά είναι τα ποσοστά των ελληνόπουλων που καταναλώνει επαρκές πρωινό σε καθημερινή βάση (μόνο 45%), ενώ το 14% αυτών δεν τρώει καθόλου.
Παρακάτω είναι κάποιοι βασικοί λόγοι οι οποίοι καθιστούν το πρωινό ως το καλύτερο εφόδιο για την σχολική μέρα:
• Αποκατάσταση των αποθηκών ενέργειας μετά την κατάσταση νηστείας κατά τη διάρκεια του ύπνου
• Καλύτερη συγκέντρωση, μνήμη και τελικά απόδοση στο μαθήματα του σχολείου
• Το σωστό πρωινό καλύπτει βασικές ανάγκες συστατικών όπως, σίδηρο, βιταμίνες της ομάδας Β, φολικό οξύ
• Κύριο συστατικό του είναι οι σύνθετοι υδατάνθρακες που αποτελούν το κύριο καύσιμο υλικό για τις καθημερινές δραστηριότητες
Στο ίδιο πλαίσιο θα χρειαστούν 1-2 ισορροπημένα σνακ τις ώρες του σχολείου, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και τις ώρες που είναι στο σχολικό περιβάλλον. Τέλος, νερό για σωστή ενυδάτωση και σωστή συγκέντρωση! Λέμε όχι στους χυμούς και τα αναψυκτικά!
Επιτρέπεται ένα παιδί να ακολουθεί χορτοφαγική διατροφή;
Τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν γίνει σε αυτό το χώρο αναφέρουν ότι μια καλά σχεδιασμένη χορτοφαγική δίαιτα μπορεί να καλύψει τις διατροφικές απαιτήσεις σε όλα τα στάδια της ζωής, εγκυμοσύνης, θηλασμού, παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Γίνεται δηλαδή αντιληπτό ότι οι ιδιαίτερες ανάγκες αυτών των πληθυσμών κυρίως σε πρωτεΐνη, σίδηρο, ασβέστιο, Β12, φυλλικό οξύ, ψευδάργυρο μπορεί να καλυφθεί, όχι τόσο εύκολα όσο σε έναν άλλο ενήλικα, αλλά με σωστό σχεδιασμό και συνδυασμό τροφών στο διαιτολόγιο του είναι δυνατόν!
Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επηρεάσει τη διατροφή των παιδιών;
Η νέα οικονομική κατάσταση που χαρακτηρίζει τη χώρα μας δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστες και τις διατροφικές μας συνήθειες. Μεγάλη μερίδα του πληθυσμού επιλέγει πλέον τροφές με βάση το κόστος και όχι την ποιότητα ή τη θρεπτική τους αξία. Σύμφωνα με διαδικτυακή έρευνα που πραγματοποιήθηκε από επιστημονική ομάδα διατροφολόγων, σχεδόν 1 στους 4 Έλληνες δηλώνει έτοιμος να υποβαθμίσει την ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνει ακόμα και αν αυτά αφορούν την διατροφή των παιδιών του.
Μπορεί όλοι μας να πρέπει να προσαρμοστούμε σε καινούργια δεδομένα οικονομικά, αλλά δεν είναι «άγνωστο» τι συνήθως επιφέρουν αυτά στην διατροφή και υγεία μας. Παραδείγματα άλλων πλυθησμών και κρατών που βιώνουν ή ξεπέρασαν παρόμοιες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες μαρτυρούν κατακόρυφη αύξηση στην κατανάλωση λιπαρών τροφών, γλυκών, αλκοόλ και κατ’ επέκταση αύξηση βάρους και μείωση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Οι επιλογές αυτές οφείλονται κατά κύριο λόγο στο ό,τι συχνά τρόφιμα όπως φρέσκα λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες, φυτικές ίνες και ταυτόχρονα χαμηλά σε θερμιδική αξία, κοστίζουν περισσότερο σε μια οικογένεια απ’ ότι ένα γεύμα σε ταχυφαγείο.
Υπάρχουν όμως λύσεις και απαντήσεις ανάλογα για την κάθε οικογένεια. Κατεψυγμένα λαχανικά, αποξηραμενα φρούτα, λιγότερο κόκκινο κρέας και περισσότερα όσπρια και λαδερά. Πιο οργανωμένες επισκέψεις στο σούπερ μάρκετ και λιγότερες λιχουδιές!
