Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο, οι γλυκαντικές ουσίες αποτελούν συχνό θέμα συζήτησης ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2, αλλά ακόμα και ατόμων που επιθυμούν να ελέγξουν  το σωματικό τους βάρος.

Τι είναι οι ολιγοθερμικές γλυκαντικές ύλες?

Oλιγοθερμικές γλυκαντικές ύλες ονομάζονται οι ουσίες που προστίθενται στο τρόφιμο για να αποδώσουν γλυκιά γεύση χωρίς επιπλέον ενέργεια. Επίσης, δεν επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα με αποτέλεσμα να βρίσκουν φανατικό κοινό σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Έχουν συνήθως έντονη απόδοση και είναι πιο γλυκές από την ζάχαρη, γι’ αυτό ονομάζονται αλλιώς «ύλες έντονης γλυκύτητας». Στην πράξη, αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, διότι δεν έχουν υδατάνθρακες και σίγουρα δεν θα βοηθήσουν την γλυκόζη στο αίμα να αυξηθεί απότομα, κάνοντας αιχμές.

Ποιες είναι?

1)Τεχνητές

Σακχαρίνη

Λέγεται αλλιώς νάτριο ζαχαρίνης και είναι η πρώτη γλυκαντική ύλη που χρησιμοποιήθηκε ποτέ (1879). Δεν μεταβολίζεται από τον οργανισμό και απεκκρίνεται αμετάβλητη. Επομένως, δεν επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Δεν συνιστάται στο μαγείρεμα γιατί σε υψηλές θερμοκρασίες έχει μεταλλική-πικρή γεύση.

Ασπαρτάμη

H ασπαρτάμη αποτελείται κυρίως από 2 αμινοξέα, την φαινυλαλανίνη και το ασπαρτικό οξύ καθώς και ίχνη μεθανόλης, τα οποία μεταβολίζονται φυσιολογικά από τον οργανισμό. Δεν συνιστάται στο μαγείρεμα γιατί σε υψηλές θερμοκρασίες χάνει την γλυκαντική της δράση.

Kυκλαμικό Oξύ

Tο κυκλαμικό οξύ είναι προϊόν αλάτων νατρίου και ασβεστίου και δεν μεταβολίζεται καθόλου από τον οργανισμό, άρα απεκκρίνεται ακέραιο. Tο βρίσκουμε συνήθως σε zero αναψυκτικά, χυμούς και διάφορα προϊόντα του εμπορίου.

Σουκραλόζη

H σουκραλόζη προέρχεται από το μόριο της σουκρόζης, της γνωστής σε όλους μας ζάχαρη. Δεν επηρεάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, όπως και οι προηγούμενες, και μελέτες δείχνουν πως δεν προάγει την τερηδόνα.

2)Φυσικές

Στέβια

H στέβια είναι μια φυσική γλυκαντική ουσία με προέλευση από την Βραζιλία και την Παραγουάη. Οι γλυκοζίτες στεβιόλης έχουν πολύ γλυκιά γεύση και δεν αποδίδουν καθόλου θερμίδες, ούτε επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, καθώς δίνουν μηδενικούς υδατάνθρακες. όπως όλα τα παραπάνω μη θερμιδογόνα γλυκαντικά, δεν συστήνεται σε παιδιά κάτω των 2 ετών.

Γλυκαντικές ουσίες	Θερμίδες	Υδατάνθρακες	Γλυκαιμικός δείκτης	Προτεινόμενη ημερήσια δόση (ανά κιλό σωματικού βάρους)	%γλυκήτητα σε σχέση με τη ζάχαρη
Σακχαρίνη	0	0	0	0-15mg/Kg	500
Ασπαρτάμη	0	0	0	0-40mg/Kg	200
Κυκλαμικό οξύ	0	0	0	0-7mg/Kg	50
Σουκραλόζη	0	0	0	0-15mg/Kg	600
Στέβια	0	0	0	0-4mg/Kg	200

Το γεγονός πως ένα προϊόν περιέχει ολιθοερμιδικές ύλες δεν σημαίνει πως δεν περιέχει υδατάνθρακες συνολικά! Δεν ξεχνάμε πάντα να ενημερωνόμαστε από την ετικέτα του τροφίμου πάνω στην περιεκτικότητα των υδατανθράκων!

Γλυκαντικές ουσίες όγκου στον διαβήτη

Οι γλυκαντικές ουσίες όγκου αποδίδουν ενέργεια (λιγότερη συγκριτικά με την κοινή ζάχαρη) και επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Το μεγάλο πλεονέκτημα τους, αναφορικά με τον διαβήτη, είναι ο χαμηλός γλυκαιμικός τους δείκτης, με αποτέλεσμα να δίνουν ένα πιο ομαλό προφίλ απορρόφησης (συγκριτικά πάντα με την κοινή λευκή ζάχαρη).

πολυόλες ή σακχαρο-αλκοόλες

Οι πολυόλες έχουν ελαφρώς γλυκιά γεύση με διογκωτικό χαρακτήρα. Έχουν όλες χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη από την ζάχαρη και επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική κατανάλωση τους εξαιτίας των καθαρκτικών τους δράσεων. Υπολογίζοντας τις μονάδες ινσουλίνης, λαμβάνουμε υπόψιν πως οι πολυόλες απορροφόνται από τον οργανισμό κατά μέσο όρο 50% (από 40-65%) της συνολικής τους πρόσληψης. Η ερυθριτόλη είναι η μοναδική, η οποία δεν αποδίδει υδατάνθρακες και δεν επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης.

Γλυκαντικές ουσίες όγκου	Θερμίδες /γραμμάριο	Γλυκαιμικός δείκτης
Ισομαλτόζη	2.0/γρ	2
Μαλτιτόλη	2.1/γρ	35
Σορβιτόλη	2.6/γρ	4
Ξυλιτόλη	2.4/γρ	12
ερυθριτόλη	0.2/γρ	1

Φυσικά γλυκαντικά στον διαβήτη

Ζάχαρη (λευκή, καστανή, μαύρη)

Αποτελεί την κοινή ονομασία της σακχαρόζης, ενός διασακχαρίτη με μονομερή την γλυκόζη και την σουκρόζη. Την βρίσκουμε σε διάφορες μορφές επεξεργασίας όπως η καστανή και η μαύρη ζάχαρη με ακριβώς την ίδια θερμιδική αξία και υδατάνθρακες με την λευκή κρυσταλλική μορφή.

Μέλι

Tο μέλι είναι η φυσική γλυκαντική ουσία από το νέκταρ των φυτών ή από εκκρίσεις ζώντων μερών τους. Eκτός των σακχάρων και του νερού (τα κύρια συστατικά του), περιέχει αντιοξειδωτικά, προβιοτικά, αμινοξέα, βιταμίνες και έχει αντιμικροβιακές καθώς και αντικαρκινικές ιδιότητες.

Αγάυη

Tο νέκταρ της αγαύης προέρχεται από το φυτό Agave και αποτελείται σε μεγαλύτερο ποσοστό από φρουκτόζη. Είναι 1.4-1.6 πιο γλυκό από τη ζάχαρη.

Mελάσα

H μελάσα είναι ένα παχύρευστο υγρό που προκύπτει από τον καθαρισμό του ζαχαροκάλαμου ή των ζαχαροτεύτλων για να γίνει η ζάχαρη. Διακρίνονται 3  διαφορετικοί τύποι ανάλογα την ωριμότητα του ζαχαροκάλαμου (ελαφριά, σκούρη και μαύρη).

Ζάχαρη καρύδας

Η ζάχαρη καρύδας παρασκευάζεται από το γλυκό νερό του φυτού της καρύδας, το φοινικέλαιο. Περιέχοντας ινουλίνη, η οποία επιβραδύνει την απορρόφηση της γλυκόζης, πετυχαίνεται ένα καλύτερο μεταγευματικό γλυκαιμικό προφίλ.

Σιρόπι σφένδαμου

Tο σιρόπι σφένδαμου παράγεται από το σάκχαρο του σφενδάμου, ενός γένους δέντρων ή ημίθαμνων και είναι ακατέργαστο. Aποτελείται περίπου από ⅔ σακχαρόζη (ζάχαρη) αλλά είναι το ίδιο γλυκό με τη κοινή ζάχαρη.

Χαρουπόμελο

Tο χαρουπόμελο προέρχεται από την χαρουπιά, ένα δέντρο που ευδοκιμεί κυρίως στην Μεσόγειο. Tο χαρούπι αποτελεί εξαιρετική πηγή φυτικών ινών, ασβεστίου και σιδήρου.

Φρουκτόζη

H φρουκτόζη είναι το φυσικό σάκχαρο που απαντάμε στα φρούτα και αποτελεί τον πιο γλυκό μονοσακχαρίτη της φύσης. H κύρια διαφορά της φρουκτόζης από την γλυκόζη είναι ότι μεταβολίζεται κατά 100% στο ήπαρ ενώ η γλυκόζη κατά 20%! Έχει συνδεθεί με αύξηση τριγλυκεριδίων, χοληστερόλης και αντίσταση στην ινσουλίνη με αποτέλεσμα να μην συστήνεται σαν εναλλακτική της ζάχαρης πλέον.

Γλυκαντικές ουσίες	Θερμίδες /100γρ	Γραμμάρια προϊόντος/15γρ υδατ.	Γλυκαιμικός δείκτης
Ζάχαρη καστανή	380	15	65
Μέλι	304	20	50
Αγαύη	310	19.5	54
Μελάσα	289	20	55
Ζάχαρη καρύδας	383	17	35
Σιρόπι σφένδαμου	260	22.3	54
Χαρουπόμελο	276	22	40
Φρουκτόζη	400	15γρ	25

Επιμέλεια: Μαρία Μιχαλοπούλου, MSc., Συνεργάτιδα του γραφείου.